Lm. Edward McNamara
Giáo sư Phụng vụ Ateneo Pontificio Regina Apostolorum
Quan điểm của Giáo Hội hiện nay như thế nào về những giáo dân không tham dự thánh lễ Chúa Nhật tại giáo xứ của mình mà ở một nhà thờ khác?
Vấn đề này có liên quan đến các điều khoản Giáo Luật từ số 1247-1248 của bộ Giáo Luật:
“Điều 1247: Vào ngày Chúa Nhật và các ngày lễ buộc khác, tín hữu buộc phải tham dự thánh lễ …”
“Điều 1248 §1: Ai tham dự Thánh Lễ, cử hành theo lễ nghi Công giáo bất cứ ở đâu, hoặc vào chính ngày lễ hay vào chiều ngày trước lễ, thì người ấy đã chu toàn việc buộc dự lễ”
Như vậy, không như bộ Giáo Luật trước kia, tín hữu không còn buộc phải tham dự Thánh Lễ tại giáo xứ của mình vào các ngày Chúa Nhật hoặc các ngày lễ buộc nữa. Thế nhưng điều này cũng không có nghĩa rằng họ có thể thờ ơ với giáo xứ của mình. Về quyền lợi và bổn phận của người giáo dân, Giáo Luật nói:
Điều 209 §1. Các tín hữu buộc phải luôn luôn duy trì sự hiệp thông với Giáo Hội, kể cả trong đường lối hành động.
§2. Họ phải chuyên cần chu toàn mọi trách vụ đối với Giáo Hội hoàn vũ cũng như đối với Giáo Hội địa phương mà họ trực tiếp trực thuộc chiếu theo luật.
Điều 210. Tất cả các tín hữu, tuỳ theo điều kiện riêng mình, phải cố gắng hết sức sống đời thánh thiện, và lo cho Giáo Hội được phát triển và được thánh hoá liên lỉ.
Trong khi chú giải chi tiết những khoản luật trên không phải là mục tiêu cho câu trả lời này, thế nhưng những khoản giáo luật trên ngụ ý muốn nói rằng người Công giáo nên hết sức cố gắng để hiệp thông đầy đủ với giáo xứ địa phương mình cũng như nâng đỡ, ủng hộ các chủ chăn của mình.
Có những người Công giáo không trực thuộc vào các giáo xứ xét theo lãnh thổ nhưng thuộc vào các giáo xứ gọi là “tòng nhân”, quyền pháp lý của họ không gắn liền với nơi họ sinh sống nhưng tuỳ thuộc vào các yếu tố khác như ngôn ngữ, quốc tịch, nghề nghiệp, hay nghi lễ đặc thù. Trong những trường hợp này, họ phải ủng hộ cho những giáo xứ này của họ.
Mặt khác, người tín hữu cũng có quyền nhận lãnh một nền đạo lý và phụng vụ Công giáo chính thức từ các chủ chăn của mình cũng như quyền thăng tiến đời sống thiêng liêng. Về điều này, bộ Giáo Luật nói:
“Điều 213: Các tín hữu có quyền được lãnh nhận từ các chủ chăn sự hỗ trợ nhờ các của cải thiêng liêng của Giáo Hội, nhất là Lời Chúa và các Bí Tích.
“Điều 214: Các tín hữu có quyền phụng thờ Thiên Chúa theo các quy định của lễ điển riêng đã được các chủ chăn hợp pháp của Giáo Hội chuẩn y, và quyền theo đuổi một hình thái đời sống thiêng liêng, miễn sao phù hợp với đạo lý của Giáo Hội.
Vì thế, người Công giáo theo thường lệ nên ủng hộ và tham dự Thánh Lễ tại giáo xứ của mình.
Có nhiều giáo dân bỏ sang giáo xứ khác dự lễ vì không bằng lòng với một vài thực hành nào đó trong giáo xứ mình. Chắc chắn rằng làm như thế thì chẳng sửa đổi được gì khi đứng ở bên ngoài để phàn nàn. Nhiều khi, những sai phạm ấy chỉ là do thói quen hơn là vì đức tin yếu kém, và việc sửa đổi có thể rất dễ dàng chỉ bằng một lời khuyên nhỏ nhẹ.
Một lần nữa, giáo luật nói rằng người tín hữu có quyền, và thường là bổn phận, phải bày tỏ cho các vị chủ chăn có chức thánh biết ý kiến của mình có liên quan đến lợi ích của Giáo Hội (cf. Điều 212 §3). Nếu dù cho có nhiều nỗ lực vì lòng bác ái mà cũng chẳng thay đổi được gì thì lời khuyên nên hay không nên ở lại giáo xứ của mình còn tuỳ thuộc vào trọng tính khách quan của những sai phạm.
Nếu sai phạm có nguy cơ làm lung lạc đức tin của người giáo dân, hoặc đức tin của con cái họ, hoặc gây ra sự hỗn loạn thiêng liêng nghiêm trọng, thì người đó có lý do chính đáng để tham dự phụng tự ở nơi khác.
Những yếu tố chủ quan như thị hiếu cá nhân hoặc cảm quan đạo đức thì nhẹ nhàng hơn và đôi khi cần phải hy sinh vì lợi ích của cộng đoàn. Tuy nhiên cũng có một vài người cần đến một bầu khí đạo đức khác với bầu khí trong giáo xứ của mình thì mới có thể tham dự các nghi lễ phụng tự được.
Tuy nhiên, nếu họ quyết định tham dự Thánh Lễ ở nơi khác vì các lý do thiêng liêng hay thực hành chính đáng, họ cũng nên cố gắng tham dự vào các sinh hoạt của giáo xứ mình hết sức có thể bằng cách chia sẻ những hoạt động khác do cộng đoàn giáo xứ mình tổ chức.
chuyển ngữ
Lm. Phaolô Nguyễn Minh Chính
