Báo Đất Việt
Tương truyền, sau cuộc mặn nồng với mỗi bà phi, thái giám đều phải ghi lại... để làm bằng chứng đối chiếu với thời "vượt cạn" nhằm tìm đúng con ruột của hoàng đế Minh Mạng.
Theo Nguyễn Phúc Tộc Thế Phả, vua Minh Mạng Nguyễn Phúc Đảm có 43 bà vợ, sinh cho nhà vua 142 người con: 78 hoàng tử và 64 công chúa. Đó là vị vua nhiều vợ và đông con nhất trong 13 vị vua triều Nguyễn. Đứng thứ hai là vua Thiệu Trị Nguyễn Phúc Miên Tông với 31 bà vợ và 64 người con: 29 hoàng tử và 35 công chúa. Vua Gia Long đứng thứ ba với 21 bà vợ và 31 người con: 13 hoàng tử và 18 công chúa. Vua Khải Định chỉ có 1 hoàng tử là Vĩnh Thuỵ. Vua Tự Đức có 5 bà vợ nhưng không có người con nào.
Các hoàng tử con vua Minh Mạng cũng đông con như vua cha. Thọ Xuân Vương Miên Định có tất cả 144 người con (78 công tử và 66 công nữ). Tuy Lý Vương Miên Trinh có 114 người con (77 công tử và 37 công nữ).
Theo một số tài liệu, thông thường, vua Minh Mạng mỗi đêm chấm cho thái giám gọi năm bà vào hầu, mỗi canh một bà. Trong năm bà ấy thì có khi đã có ba bà thụ thai. Do vậy, để cẩn thận "tìm" đúng con vua, thái giám phải chuyển danh sách năm bà ấy cho Tôn nhơn phủ; phủ này lại chuyển một danh sách khác cho Quốc sử quán. Sau này, khi bà nào mãn nguyệt khai hoa, Quốc sử quán có trách nhiệm rà soát, đối chiếu xem thử từ ngày vua "đòi" đến kỳ sinh nở có đúng ngày đúng tháng không.
Sách Kể chuyện các vua Nguyễn viết: Trong đời sống thường nhật, có lẽ vua Minh Mạng là người được hưởng nhiều vui thú nhất trong các vua Nguyễn ở chốn phòng the. Số phi tần trong cung vua chưa rõ bao nhiêu, chắc phải đến năm, sáu trăm người. Phần lớn các bà vợ là nguời miền Nam. Trong đó, bà Hồ Thị Hoa (Tá Thiên nhân hoàng hậu) là người Biên Hoà, con của Phước Quốc Công Hồ Văn Bôi. Hai vương phi sủng ái nhất là bà Hiền Phi Ngô Thị Chính, con của Chưởng Cơ Ngô Văn Sở và bà Lệ Tân Nguyễn Gia Thị, con của Phó Vệ Úy Nguyễn Gia Quý. Bà Hiền phi sinh được 4 hoàng tử và 2 công chúa. Nguyễn Gia Thị sinh được 7 hoàng tử và 3 công chúa. Hai bà này thường hay xung đột nhau, bà Ngô Thị Chính cậy mình được vua yêu mến thường đánh ghen các bà khác, làm vua Minh Mạng nhiều lúc cũng lâm vào tình trạng khó xử.
Có giai thoại rằng, bà Hiền Phi thường nói với những người thân cận: "Dù vua có yêu thương tôi bao nhiêu đi nữa thì khi từ biệt cõi trần, tôi cũng ta đi hai tay không mà thôỉ". Hoàng đế Minh Mạng nghe được, đến khi bà mất, đã thân hành đến tận chỗ bà nằm, đem theo hai nén vàng, bảo kẻ phục dịch mở hai bàn tay ra, nhà vua để hai nén vàng rồi ngặm ngùi nói: "Đây, Trẫm cho Phi cái này để cho khỏi ra đi hai bàn tay không".
Không chỉ có bí quyết lạ xác định con đẻ, vua Minh Mạng cũng nổi tiếng với điển tích "dùng cung nữ... giải hạn hán". Sách Minh Mạng chính yếu chép: Năm Minh Mạng thứ sáu, mùa Xuân, tháng Giêng, trong Kinh Kỳ ít mưa, nhà vua lấy làm lo, chỉ dụ cho quan Thuợng Bảo Khanh là ông Hoàng Quỳnh rằng: Hai ba năm trở lại đây, hạn hán liên tiếp. Trẫm nghỉ tự đâu mà đến thế, nhưng chưa tìm ra nguyên nhân, hoặc là trong thâm cung, cung nữ nhiều âm khí uất tắc mà nên như vậy ư? Nay bớt đi, cho ra 100 người, ngõ hầu có thể giải trừ thiên tai vậy.
