(Kienthuc.net.vn) - Việc một doanh
nghiệp tặng xe trị giá 2,6 tỷ đồng cho Bộ Giao thông Vận tải, sau đó đã
"trúng thầu", theo ông Vũ Quốc Hùng, nguyên Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Kiểm
tra Trung ương là "điều lạ". Ông cho rằng, cần phải làm rõ động cơ của
việc tặng quà này?
Dư luận đang "nóng" lên
chuyện một doanh nghiệp dầu khí tặng xe cho Bộ Giao thông Vận tải và có thông
tin doanh nghiệp này trúng thầu một công trình của ngành giao thông. Ông thấy
sao?
Tôi có biết thông tin này qua báo
chí. Tôi thấy, việc "tặng", "cứu trợ", "viện trợ",
"giúp đỡ" thì đã có trong xã hội từ trước tới nay. Tuy nhiên, trường
hợp này là một điều hơi lạ.
Nghĩa là, khi còn đương chức, ông không thấy có hiện tượng nào như thế?
Đúng vậy.
Vì sao ông lại thấy nó "lạ"?
Bởi lẽ như tôi đã nói, việc trao tặng nhau thường
nằm trong chương trình viện trợ, cứu trợ, thường của những người có điều kiện
hơn giúp đỡ người khó khăn hơn. Trường hợp này hơi khác khi một doanh nghiệp
"quan tâm" đến cơ quan Nhà nước.
Nhưng thông thường, sự quan tâm thì không hẳn đã là xấu?
Đương nhiên. Ví như chúng ta quan tâm tới bạn
của mình, hỏi han, giúp đỡ khi bạn gặp khó khăn thì là điều nên làm chứ! Tuy
nhiên, cần phải xem xét động cơ.
Bộ Giao thông Vận tải có nghèo đến mức thiếu
xe không? Vì sao Bộ lại nhận xe? Có phải đơn thuần về mặt tình cảm? Nếu Bộ
nghèo, thiếu xe thật thì doanh nghiệp đó đã thật sự giàu chưa? Họ lấy đâu ra tiền
mua xe đó? Tiền đó có ảnh hưởng đến thu nhập của chính người lao động trong
công ty đó không? Tất cả những cái đó cần phải làm rõ.
Nghĩa là, ông nghi ngờ động cơ của
việc tặng quà này?
Tôi không muốn võ đoán. Hãy để người trong cuộc
tự trả lời. Tuy nhiên, tôi e rằng việc tặng quà này không đơn thuần là sự vô
tư. Và tôi cũng nghĩ, Bộ không thiếu xe để mà cần được tặng đâu!
Không thể cái gì cũng đổ thừa cho cơ chế
Nhưng thực tế, chúng ta đã có quy chế về việc
tặng quà, nhận quà rồi còn gì? Ngay ông Thứ trưởng Bộ Tài chính cũng đã xác nhận
với báo chí rằng, quy định hiện hành chưa có hướng dẫn cụ thể trường hợp nào
doanh nghiệp không được tặng xe và cơ quan quản lý không được phép nhận! Thế
thì họ cứ tặng thôi.
Đúng là chúng ta đã có những quy định cụ thể
(Quyết định số 64 ngày 10/5/2007 của Thủ tướng ban hành quy chế về việc tặng
quà, nhận quà và nộp lại quà tặng của cơ quan, tổ chức, đơn vị có sử dụng ngân
sách Nhà nước và của cán bộ, công chức, viên chức; Quy định số 47-QĐ/TW ngày
01/11/2011 của Ban Chấp hành Trung ương về những điều đảng viên không được
làm).
Tuy nhiên, cần phải xem lại việc phổ
biến những văn bản trên và các hướng dẫn thực hiện đã đến được với đông đảo người
dân chưa? Những người trong cơ quan công quyền đã chủ động tìm hiểu chưa? Các
cơ quan quản lý đã giám sát việc đưa quy định vào cuộc sống chưa?
Vả lại, không thể cái gì cũng đổ thừa
cho cơ chế rằng cơ chế còn bất cập, chưa đầy đủ... mà phải xem xét cả động cơ
thực hiện nữa.
Nhưng chính cơ chế định hướng cho động cơ đấy chứ?
Đúng vậy. Nhưng cơ chế thôi chưa đủ. Sự định
hướng động cơ ấy còn nằm trong nhận thức, lòng tự trọng, tính liêm sỉ của mỗi
người. Thế nên mới có chuyện, có những người nghèo khó nhưng khi nhặt được của
rơi sẵn sàng trả lại người mất.
Vì sao lại thế? Vì họ có tính liêm sỉ
đấy! Còn như những người có chức quyền, giàu sang rồi mà vẫn tham lam, nhận biếu
xén này nọ, thậm chí những người đến nhờ cậy, quà cáp cho họ còn đang phải chật
vật lo miếng ăn thì thật đau lòng. Vì con người đối với nhau như thế thì không
còn gì là liêm sỉ nữa.
Người làm công vụ phải có liêm sỉ trước tiên
Theo ông, trong xã hội bây giờ, người liêm sỉ có nhiều không?
Tôi nghĩ rằng người tốt vẫn còn nhiều. Tuy
nhiên, kẻ vô liêm sỉ cũng không ít, đáng lo nhất trong số đó có một bộ phận có
chức quyền.
Điều đó có ảnh hưởng như thế nào đến sự phát triển chung của xã hội?
Nó dẫn đến một xã hội thiếu đi sự văn minh,
công bằng và minh bạch. Cho nên cần phải giáo dục tính liêm sỉ cho mọi người.
Nhưng giáo dục bằng cách nào?
Phải giáo dục từ trong nhà trường, phải làm
thường xuyên. Trong các cơ quan, đơn vị, tổ chức thì người đứng đầu phải nêu
gương. Người làm công vụ phải có liêm sỉ trước tiên. Muốn vậy thì phải làm tốt
từ khâu tuyển chọn cán bộ, viên chức.
Theo ông, giáo dục tính liêm sỉ
cho cán bộ, viên chức có khó không?
Khó đấy nhưng không có nghĩa là không
làm được. Đã có nhiều tài liệu, sách vở nói về điều này. Vấn đề là người ta có
chịu khó đọc và thực hiện nghiêm túc không? Tự bản thân người ta có ý thức cần
liêm sỉ không? Có coi rèn luyện tính liêm sỉ giúp mình thành người tử tế không?
Cấp trên nên quan tâm tới cấp dưới
Ông nghĩ sao về việc cấp dưới tặng
quà cho cấp trên?
Tôi cho rằng cần phân biệt quà đó là gì và nên
khuyến khích cấp trên quan tâm, giúp đỡ cấp dưới, nhất là những người gặp khó
khăn.
Cấp trên quan tâm cấp dưới? Liệu ông
có đòi hỏi cao quá, vì có những khi cấp dưới lên tới hàng trăm, hàng nghìn người,
làm sao mà quan tâm cho xuể?
Điều đó chẳng có gì là khó khăn cả.
Người lãnh đạo giỏi ngoài chuyên môn, năng lực thì rất cần có tấm lòng. Cái đó
chính là liêm sỉ đấy!
Thưa ông, sẽ khó có cơ chế nào quy định
được chi tiết việc tặng quà cũng như món quà đem tặng. Bởi cuộc sống thì muôn vẻ,
mà việc tặng quà nhiều khi chỉ mang yếu tố tình cảm, dễ bị người ta lợi dụng để
mưu cầu những mục đích khác. Nên chăng ta cấm tiệt việc tặng quà sẽ hạn chế
tiêu cực?
Đừng nghĩ cấm đoán theo kiểu cực đoan
như thế. Bởi như chị vừa nêu, tặng quà nhiều khi là vì tình cảm thật sự trong
sáng, tốt đẹp.
Vậy theo
ông, làm gì để có thể tránh việc biến tướng khi tặng quà cho sếp, cho các cơ
quan công quyền?
Như tôi vừa nói, phải giáo dục tính liêm sỉ.
Thứ nữa, phải hoàn thiện pháp luật. Nhưng quan trọng nhất vẫn là tính liêm sỉ.
Khi có liêm sỉ thì người ta sẽ biết mình nên làm gì và không nên làm gì cho
đúng với lương tâm.
Cảm ơn ông về cuộc trò chuyện!
