Á Thánh Anrê Phú Yên
tranh Giacinto Brandi (1621-1691)
Ngô Quốc Dũng
Tạp chí Nghiên cứu Tôn giáo, số 3/2012, tr. 40-50
...
Như vậy, dù ở quan điểm nào trong hai quan điểm trên đều có những mặt đúng và những hạn chế khi quá thiên về một nguyên nhân. Lịch sử dẫu là một dấu lặng buồn thì cũng đem cho ta những giá trị, ít nhất là bài học kinh nghiệm. Và để thấu tình đạt lý trong các lý giải về chính sách cấm đạo của triều nguyễn, một số nhà sử học đã nhìn nhận vấn đề một cách đầy đủ, dưới nhiều góc độ như lịch sử, văn hóa, xã hội, v.v... Có lẽ đây là cách đánh giá nhận được nhiều đồng thuận nhất cho đến ngày nay.
Xin tải xuống toàn văn bài viết (file PDF) tại
http://www.4shared.com/office/_1EaGj6d/Chnh_sch_cm_o_nh_Nguyn_1.html