Ngày 22-9-2012 tới đây sẽ là kỷ niệm 100 năm ngày sinh
nhà thơ Hàn Mạc Tử. Đây là một niềm vui cho giới Công giáo vì nhà thơ được công
chúng biết đến rộng rãi nhất và được thương mến nhiều nhất này là một tín hữu
Công giáo trẻ, chết lúc mới 28 tuổi. Sự kiện này đồng thời cũng khiến chúng ta
nhớ đến những khó khăn rất lớn mà Giáo hội Công giáo Việt Nam đang gặp phải
trên lãnh vực văn hóa.
Những trì trệ và khó khăn
lớn Giáo hội Công giáo Việt Nam đang gặp phải trên lãnh vực văn hóa:
- Chữ Quốc ngữ do các thừa sai Công giáo sáng tạo hơn
400 năm qua và giờ đây đã trở nên công cụ cho mọi sinh hoạt thường ngày của dân
Việt, thế nhưng trên diễn đàn văn học chỉ có duy nhất một tác giả Công giáo được
công chúng biết đến là nhà thơ Hàn Mạc Tử;
- Giới Công giáo bị
coi như vắng mặt trên văn đàn vừa do những hoàn cảnh cụ thể bên ngoài, vừa do
Giáo hội Việt Nam chưa quan tâm đào tạo;
- Không có các nhà văn, nhà thơ thì cũng không có
những người viết kịch bản và làm phim để chuyển tải Tin mừng qua nghệ thuật;
- Những người được ơn cầm bút đã quá ít, rời rạc, lại
không được khích lệ cho nên không quan tâm phát triển tài năng;
- “Tiếng Việt là gia tài cha ông để để lại cho con
cháu luyện tập để chuyển tải Tin Mừng cứu độ cho thiên hạ lại bị bỏ quên hoặc coi thường, trong khi thiên hạ biết tôi luyện
và tận dụng tiếng Việt để chuyển đạt các tư tưởng chống Chúa, chống Giáo hội”
(ĐGM Micae Hoàng Đức Oanh, lời tựa bộ sưu tập thơ Có Một Vườn Thơ Đạo);
- “Tình trạng viết văn tiếng Việt của các bạn trẻ ngày
nay thật đáng suy nghĩ! Mấy chục năm thời chiến, vừa học vừa nấp bom tránh đạn,
thì thước đo trí thức lấy cộng trừ nhân chia làm chính. Hòa bình lập lại, cả
thầy lẫn trò bị hút vào vi tính và ngoại ngữ, tiếng Việt là tiếng mẹ đẻ bị bỏ
quên, chẳng còn mấy ai chuyên chăm luyện văn, tập viết” (ĐGM Micae Hoàng Đức
Oanh, sđd). Khả năng viết tiếng Việt của sinh viên học sinh trong nước xuống
thấp không tưởng tượng nổi, trở ngại rất lớn cho việc đào tạo các ơn gọi trẻ trong
Hội Thánh – nơi tất cả các Giáo phận và các Dòng tu quốc nội. “Trên thương
trường và các mặt khác của xã hội, tình trạng yếu kém tiếng Việt chẳng trở ngại
gì lắm, nhưng trên cánh đồng của Chúa mà cứ thế, thì người của Chúa lấy đâu văn
chương chữ nghĩa mà rao giảng Tin Mừng?” (ĐGM Micae Hoàng Đức Oanh, sđd).
Bộ sưu tập thơ kỷ niệm 100
năm ngày sinh Hàn Mạc Tử
Để khơi dậy sinh hoạt sáng tác văn thơ nơi giới Công
giáo, từ hơn 20 năm qua, một vài anh em chúng tôi (linh mục và giáo dân) đã tìm
liên lạc, gặp gỡ và nối kết những người cầm bút. Chúng tôi đã thực hiện những
sưu tập (1) để gom góp những tác phẩm sẵn có và những cuộc thi sáng
tác (2) để phát hiện và vun trồng những tài năng mới. Dịp kỷ niệm
100 năm ngày sinh Hàn Mạc Tử, là một cột mốc để chúng tôi đúc kết một giai đoạn
làm việc với bộ sưu tập thơ Công giáo mang tên CÓ MỘT VƯỜN THƠ ĐẠO, gồm 4
quyển:
+ Quyển 1: nói riêng về Hàn Mạc Tử, tập trung vào mảng
thơ đạo của anh.
+ Quyển 2: 45 tác giả thơ
Công giáo, có năm sinh từ 1912 đến 1940
+ Quyển 3: 51 tác giả thơ
Công giáo, có năm sinh từ 1941 đến 1955
+ Quyển 4: 44 tác giả thơ Công giáo, có năm sinh từ
1956 đến 1990
Hiện nay giới văn học vẫn còn ngộ nhận trầm trọng về
thơ đạo của Hàn Mạc Tử. Với những bài viết của một số tác giả Công giáo sắp xếp
có hệ thống, quyển I của bộ sách mong sẽ giúp độc giả có được cái nhìn chính
xác và sâu xa hơn, tiếp cận với tinh thần đạo hạnh và cả kinh nghiệm tâm linh
sâu thẳm đáng kinh ngạc của nhà thơ trẻ tuổi.
140 tác giả ở ba quyển sau gồm 03 giám mục, 32 linh mục,
05 tu sĩ , 03 chủng sinh, 59 giáo dân nam, 01 nam cảm tình viên, 25 giáo dân nữ
và 12 nữ tu.
Thế nhưng bài toán cộng rất đáng suy nghĩ. 1 + 140 mà
kết quả hình như vẫn chỉ mới là = 1. Sau
hơn 400 năm cống hiến chữ Quốc ngữ cho Dân tộc, giới Công giáo chỉ mới có được
một ngôi sao duy nhất trên nền trời văn học. Ước mong của nhóm biên tập là
bộ sưu tập sẽ tạo điều kiện để sớm xuất hiện những tác giả văn thơ Công giáo
sáng giá có chỗ đứng trên diễn đàn văn học nước nhà.
Linh mục TRĂNG THẬP TỰ
Ghi chú:
(1) Cụ thể là: quyển GÓP NHẶT THƠ CÔNG GIÁO VIỆT NAM
với 40 tác giả (Nxb Thuận Hóa 1998), quyển KINH TRONG SƯƠNG với 15 tác giả (Nxb
Phương Đong, 2007) và bộ sách Ở THƯỢNG NGUỒN THI CA CÔNG GIÁO (6 quyển, Nxb Tôn
giáo, 2009)
(2) Ngoài hai cuộc thi chung SEN GIỮA LẦY (2010) và
NHÁNH HUỆ NƯỚC TRỜI (2011), còn có những cuộc thi ở cấp giáo phận tại Qui Nhơn,
Phan Thiết và Xuân Lộc
BỘ SƯU TẬP THƠ CÔNG GIÁO –
ĐĂNG KÝ TRƯỚC NGÀY 10-6-2012
Thực hiện bộ sưu tập thơ Công giáo 4 tập CÓ MỘT VƯỜN
THƠ ĐẠO, ước mơ của Nhóm Biên tập là làm sao phát hành thật rộng rãi và với giá
thật thấp để mọi sinh viên học sinh đều có thể mua được. Nhắm đến sinh viên học
sinh là để thúc đẩy các em quan tâm trau dồi tiếng Việt, chuẩn bị cho các em,
cách riêng những em sẽ dâng mình cho Chúa có khả năng nói và viết tiếng Việt
tốt hơn.
Ưu tiên cho sinh viên học sinh
Việt Nam hiện có 26 giáo phận. Nếu mỗi giáo phận nhỏ
có 1.000 độc giả tìm mua và các giáo phận lớn nhiều hơn, nhu cầu sẽ lên đến
30.000 bộ. Lúc đầu chúng tôi theo đuổi ý tưởng tìm nguồn tài trợ để bù lỗ cho
30.000 bộ sách, thế nhưng kinh phí quá lớn sẽ không tìm nổi. Theo lời khuyên
của một số vị khôn ngoan, chúng tôi đã đổi ý: sẽ dừng lại với con số 10.000 bộ
đã đăng ký xin giấy phép, phát hành dịp kỷ niệm 100 năm sinh nhật nhà thơ Hàn
Mạc Tử. Sau lễ kỷ niệm, bộ sách sẽ được đưa lên mạng internet cho độc giả khắp
nơi có thể truy cập. Lượng người tiếp cận với bộ sách sẽ vượt trên con số
30.000 mà khỏi phải tìm nguồn trợ giá.
Tìm nguồn trợ giá
Việc thực hiện 10.000 bộ sách in được tiến hành, vì
hiện nay sách in vẫn còn cần thiết, nhất là đối với những người chưa biết
internet. Tuy nhiên kinh phí để thực hiện 10.000 bộ không nhỏ. Tiền in mỗi bộ
sách hết 110.000 VNĐ. Tổng cộng sẽ lên đến 1 tỷ 100 triệu. Để sinh viên học
sinh mua được, sẽ đề giá bìa đồng đều mỗi quyển 20.000 VNĐ. Mỗi bộ 4 quyển cộng
lại là 80.000 VNĐ và sẽ trừ 25% cho phía phát hành, chỉ thu được 60.000 VNĐ,
tức là mỗi bộ sách phải bù lỗ 50.000 VNĐ. Tổng số bù lỗ sẽ lên đến 500 triệu,
chưa kể lượng sách tặng.
Bộ sách được thực hiện do thao thức của nhóm biên tập,
không có một ngân quỹ chính thức nào bảo trợ. Khi nộp hồ sơ xin giấy phép, chúng
tôi chỉ có được vỏn vẹn 50 triệu VNĐ. Chúng tôi đã gõ cửa một vài nơi trong và
ngoài nước nhưng cho đến lúc này chưa có kết quả. Giáo dân rất nhanh nhạy đóng
góp xây những nhà thờ vật chất nhưng khi nói đến việc xây những đền thờ tinh
thần hình như rất ít người hiểu, in sách bán bù lỗ là chuyện viển vông… Nó cũng
không nằm trong quan niệm thông thường của những người điều hành các cơ quan
tài trợ. Dù vậy chúng tôi cố gắng vận động tối đa để giới thiệu được cho các
bạn trẻ biết đến dòng thơ Công giáo Việt Nam.
Quả là rất khó, thế nhưng việc xây những đền thờ tinh
thần quan trọng không kém gì xây đền thờ vật chất, để vượt thoát những trì trệ
và khó khăn về văn hóa của Giáo hội Việt Nam, cần có một bước đột phá. Cần phải
mạnh dạn đầu tư nếu muốn vun trồng một đội ngũ tác giả văn thơ trẻ.
Nếu không liều thì chuyện tông đồ cho giới trí thức
chẳng bao giờ đạt kết quả. Vì thế, chúng tôi vẫn tiến hành trong tin cậy và phó
thác, học theo kinh nghiệm những người làm nhà thờ, phóng lao rồi theo lao, đã
có ngày đặt viên đá đầu tiên thì sẽ có ngày khánh thành. Năm kia và năm ngoái chúng
tôi đã tổ chức hai cuộc thi văn thơ trên mạng, lần đầu tốn kém khoảng gần 1/20
và lần sau khoảng 1/10 kinh phí một ngôi nhà thờ nhỏ. Lúc đầu chúng tôi chẳng
có gì nhưng rồi dần dần cũng đâu vào đó. Nếu quý độc giả chung mối đồng cảm,
xin quảng đại giúp chúng tôi theo đuổi công
cuộc tông đồ văn hóa cụ thể này.
Các khoản giúp đỡ xin gởi về:
Lm VÕ TÁ KHÁNH
Tòa Giám mục Quy Nhơn
116 Trần Hưng Đạo
Tp Quy Nhơn –
Việt Nam
ĐT: 0935-424-449
Email: gopnhattho@yahoo.com
Mỗi thứ Bảy hằng tuần linh mục Chủ biên đều dâng lễ
kính Đức Mẹ cầu nguyện cho các ân nhân của công cuộc này. Đức Mẹ sẽ nhớ đến tấm
lòng Quý Vị đã tha thiết muốn xây dựng những đền thờ tinh thần để tôn vinh Chúa
Cứu Thế, Con yêu dấu của Ngài. Nguyện chúc Quý Vị và gia đình luôn an vui hạnh
phúc trong tình yêu Thiên Chúa.
Phân phối qua phòng phát hành
sách các Tòa giám mục
10.000 bộ sách cho sinh viên học sinh của 26 giáo
phận, bình quân mỗi giáo phận chưa được 400 bộ. Để tránh lạm dụng và để sách có
thể đến tay sinh viên học sinh, chúng tôi sẽ nhờ phòng phát hành sách của các Tòa
Giám mục giúp phân phối. Vì số sách có hạn, các bạn trẻ có nhu cầu nên nhờ cha
xứ đăng ký trước tại phòng phát hành sách giáo phận trước ngày 10-6-2012.
Lm Trăng Thập Tự Võ Tá Khánh
