Thế Sơn
vhna
Ở nước ta, cảnh xô đẩy, chen lấn tại các nơi công cộng như sân
bay, nhà ga, bến tàu và nhiều môi trường khác là khá phổ biến, khiến nhiều
người khó chịu. Đã có rất nhiều người lên án gay gắt hành vi này nhưng có vẻ
nhưng chen lấn, xen ngang vẫn tồn tại và trở thành “Nét văn hóa” của người Việt
Nam.
Ở nước ngoài, việc phải xếp hàng mọi lúc, mọi nơi trong tất cả các
lĩnh vực là điều dĩ nhiên, không có gì phải bàn cãi. Sau vụ thảm họa kép xẩy ra
năm 2012 tại Nhật Bản, hẳn chúng ta ai cũng xúc động trước hình ảnh những hàng
người kiên nhẫn xếp hàng, chờ đợi đến lượt mình được nhận khẩu phần cứu trợ
trong thời khắc khó khăn và thiếu thốn nhất. Vì sao như vậy? Bởi họ tin tưởng,
biết chắc chắn phần họ mong đợi sẽ đến và họ yên tâm xếp hàng. Họ có lòng tin
vào việc xếp hàng.
Ai trong chúng ta đi qua thời bao cấp, đều đã quen với việc phải
xếp hàng. Từ việc mua lương thực thực phẩm, trở thành biên chế chính thức tại
các cơ quan nhà nước, đến việc nhập hộ khẩu vào thành phố đều phải xếp hàng
tuần tự và theo tiêu chuẩn đặt ra. Thế tại sao bây giờ người Việt chúng ta
không còn xếp hàng nữa?
Nếu nói rằng: Do ý thức của người Việt Nam chúng ta kém, không
kiên nhẫn xếp hàng e là chưa chính xác. Tôi thấy người Việt Nam khi ra nước
ngoài đều xếp hàng và kiên nhẫn chờ đợi đến lượt mình theo trật tự của nước sở
tại. Tôi cũng không ít lần chứng kiến người nước ngoài ở Việt Nam lái xe máy
phóng vèo vèo, vượt đèn đỏ, chen lấn còn khỏe hơn người Việt.
Tại một phòng khám bệnh, khi tất cả mọi người đang chờ đợi đến
lượt mình được thăm khám thì bỗng nhiên có một người khoác áo blus trắng, dẫn
theo một người bệnh đi thẳng vào phòng khám khỏi cần phải xếp hàng chờ gọi tên
mặc cho nhiều con mắt ngỡ ngàng nhìn họ.
Có một nhân viên đang làm việc ở sở nọ than phiền rằng: Họ đã
nhiều năm công tác theo hình thức ký hợp đồng có thời hạn, làm việc hết mình và
yên tâm chờ đợi sẽ đến lượt được vào biên chế chính thức theo quy định. Nhưng
đùng một cái, tiêu chuẩn “Công chức nhà nước” đã không đến được với họ mà tự
nhiên rơi vào một nhân viên mới vào chưa được bao lâu. Nghe nói người này cháu
của “Chú Hai”. Đã và đang còn rất nhiều trường hợp xen ngang chiếm chỗ tương tự
như vậy xẩy ra.
Không thay đổi được, xã hội đành chấp nhận cho sự “xen ngang” tồn
tại trong cuộc sống như một tất yếu. Chen lấn thay thế cho xếp hàng và lâu dần
tiến lên đến tầm “Chạy”. Vậy đâu là nguyên nhân của hiện tượng này? Rõ ràng có một phần do ý thức của một bộ
phận dân chúng còn lạc hậu, nhưng có lẽ chủ yếu do quản lý xã hội của chúng ta
còn thiếu tính công khai, minh bạch. Thêm vào đó là nạn tham nhũng, nạn “con
ông cháu cha”…đã xói mòn và triệt tiêu sự công bằng của xã hội và cơ hội của
mọi người. Điều đó làm cho mọi người mất dần lòng tin. Và vì thế khiến cho việc
xếp hàng gần như không tồn tại trong tư duy người Việt nữa.
Vì vậy, việc xếp hàng trong xã hội không thể có
được nếu chỉ kêu gọi thay đổi ý thức và nếp sống của người dân mà quan trọng
nhất là phải bắt đầu từ cách quản lý xã hội của thể chế. Phải minh bạch công
khai, tạo sự cạnh tranh lành mạnh và chia đều cơ hội cho tất cả mọi người. Sự
công bằng phải luôn được thực thi trong tất cả các lĩnh vực của xã hội. Nếu có
được điều đó chắc chắn niềm tin sẽ trở lại với mọi người và mọi người sẽ gương
mẫu xếp hàng để xây dựng một nếp sống văn minh.
